Çin’in germanyum ve galyum ihracat kısıtlamaları, küresel tedarik zincirinde önemli dalgalanmalara yol açıyor. Bu makalede, bu kısıtlamaların etkilerini ve dünya ekonomisine olan yansımalarını keşfedin.
Geçtiğimiz yıl, Çin‘in germanyum ve galyum ihracatına yönelik engellemeler getirmesi, küresel tedarik zincirini mühim seviyede etkiledi ve trajik fiyat artışlarına yol açtı. Financial Times’ın haberine bakılırsa, Çinli tedarikçilerin baskınlığı sebebiyle bu elementlere yönelik kıtlık endişesi giderek artıyor.
Çin, bu metallerin en büyük üreticisi olarak öne çıkıyor ve küresel galyum arzının ortalama %94’ü Çin’den sağlanıyor. Bu durum, ihracat kontrollerinin fiyatlar üstünde mühim bir tesiri bulunduğunu gösteriyor. Mesela, germanyum tutarları Avrupa’da 2023 yılının birinci çeyreğinde kilogram başına 1200 dolardan 2024’ün üçüncü çeyreğinde %115’lik bir artışla 2600 dolara terfi etti. Aynı şekilde, galyum fiyatı da 2024’ün başlarındaki 300 dolardan %75 artışla 530 dolara fırladı.
1 Ağustos 2023’ten itibaren, Çinli ve yabancı firmalar, ulusal güvenlik endişeleri sebebiyle galyum ve germanyum metallerini ve bu malzemeleri içeren tüm ürünleri ihraç etmek için lisans almak mecburiyetinde bırakıldı. Birçok uzman, Çin’in bu hamlesini, ABD’nin yarı iletken, suni zeka ve süper bilgisayar sektörlerine uyguladığı kısıtlamalara bir cevap olarak değerlendiriyor. Çin’den meydana getirilen her sevkiyat, 30 ila 80 gün sürebilen bir onay sürecine doğal olarak. Bu bürokratik engel, pazara mühim bir belirsizlik katmakta ve uzun vadeli tedarik sözleşmelerinin güvence altına alınmasını zorlaştırmaktadır.
CPU’lar ve GPU’lar şeklinde bilgisayar bileşenleri direkt galyum yada germanyum kullanmıyor. Sadece GaN (galyum nitrür) ve GaAs (galyum arsenid) şeklinde bileşikler, güç yongaları, radyo frekans amplifikatörleri, LED’ler ve öteki mühim teknolojik alanlar için tehlikeli sonuç öneme haizdir. Bu yüzden, ihracat kontrolleri bilhassa fiber optik ürünler ve gece görüş gözlüğü şeklinde askeri donanımların üretimini ciddi şekilde etkilemektedir.
Bu kontrollerden etkilenen işletmeler, Çin’in ihracatı sınırlamaya devam etmesi durumunda, bu temel malzemelerin rezervlerinin hızla tükeneceği ve ciddi kıtlıklara yol açacağı endişesini dile getiriyor. Bazı firmalar, Çin’den meydana getirilen galyum ihracatında %50’lik bir azalma bulunduğunu bildirmekte. Raporlar, Çin’in germanyum stoklayabileceğini ve bunun fiyatlardaki keskin artışın sebeplerinden biri olabileceğini öne sürüyor. Stoklanan miktarın, Çin’in senelik üretiminin mühim bir bölümünü oluşturduğu tahmin ediliyor.
Çin, germanyum ve galyuma ek olarak, kısa sürede yarı iletkenlerin üretimi esnasında doping amacıyla ve zırh delici cephane ile duyarlı optikler şeklinde askeri uygulamalarda kullanılan antimon şeklinde öteki malzemelere de ihracat kısıtlamalarını genişletmiştir.
