Maymun çiçeği virüsü nedir? Belirtileri, bulaşma yolları ve korunma yöntemleri hakkında kapsamlı bilgiler edinin. Sağlığınızı korumak için gerekli önlemleri öğrenin ve bu virüsle ilgili merak ettiklerinizi keşfedin.
COVID-19 pandemisinin tesirleri hemen hemen tam anlamıyla atlatılamamışken, Türkiye de dahil olmak suretiyle dünyanın birçok yerinde görülen Maymun Çiçeği virüsü endişelere yol açmıştır. Peki, Maymun Çiçeği (Monkeypox) virüsü nedir ve bu virüs hangi hastalıklara sebep olur? Virüs nereden ve iyi mi bulaşır? Emareleri nedir? Öldürücü müdür? Hastalık iyi mi teşhis edilir ve tedavi edilir? Virüsten iyi mi korunabiliriz? İşte tüm dünyada endişelere neden olan bu virüsle ilgili dört gözle beklenen tüm soruların cevapları:
Maymun Çiçeği, klinik olarak daha azca şiddetli semptomlar gösteren, geçmişte çiçek hastalığına benzer emareler taşıyan ortopoksvirus genusuna ilişkin bir DNA virüsüdür. Monkeypox olarak adlandırılan bu virüs, hayvanlardan insanlara (zoonotik) bulaşabilme özelliğine haizdir.
Hastalık, ilk olarak 1958’de araştırma amaçlı tutulan maymun kolonilerinde çiçek hastalığına benzer iki salgının görülmesiyle ortaya çıkarılmıştır. Afrika kemirgenleri ve insan olmayan primatlar, bu virüsü barındırabilmekte ve insanları enfekte edebilmektedir. İnsanlarda ilk maymun çiçeği vakası ise 1970 senesinde tespit edilmiştir. O tarihten bu yana, Orta ve Batı Afrika devletlerinde bu virüse rastlanmıştır. 2022 salgınından ilkin Afrika haricinde görülen neredeyse tüm vakalar, hastalığın yaygın olduğu ülkelere meydana getirilen internasyonal seyahatlerle bağlantılıdır.
Maymun Çiçeği enfeksiyonu, semptomların başladığı andan itibaren cilt kızarıklığı ve döküntü tamamen iyileşene kadar yayılabilir. Maymun Çiçeği salgını tipik olarak 2-4 hafta sürmektedir. Semptom göstermeyen kişiler virüsü başkalarına bulaştıramaz.
Monkeypox virüsü, çiçek hastalığıyla aynı virüs ailesinin bir parçasıdır. Maymun Çiçeği hastalığı semptomları, çiçek hastalığı semptomlarına benzer sadece daha hafifçe seyretmektedir. Hastalık çoğu zaman 2-4 hafta sürer ve bazı insanoğlu yalnız cilt döküntüsü yaşarken, ötekiler ilkin döküntü peşinden öteki semptomları deneyimleyebilir.
Maymun Çiçeği virüsü enfeksiyonları için hususi bir tedavi bulunmamaktadır. Sadece, Maymun Çiçeği iyi mi geçer? sorusunun cevabı önemlidir. Antiviral ilaçlar ve aşılar, çiçek hastalığına karşı koruma sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Tekovirimat (TPOXX) benzer biçimde antiviraller, bağışıklık sistemi zayıf olan hastalar için önerilmektedir.
Batı Afrika türü enfeksiyonları nadiren ölümcüldür. Hastaların %99’unun hayatta kalması beklenmektedir. Sadece zayıf bağışıklık sistemi olan bireyler, 8 yaş altındaki çocuklar, egzama hastalığı bulunanlar ve hamile hanımefendiler, ciddi hastalanma yada ölüm riski taşımaktadır. Son dönemde Maymun Çiçeği ölüm oranı %3 ile %6 içinde değişmektedir.
Bu hastalığa yakalanan bir şahıs, evde izole edilmelidir. Etken döküntüleri yada başka semptomları var ise, mümkün olduğunca aile üyeleri ve evcil hayvanlardan uzak durmalıdır.
Cilt döküntüsü olan her hastaya derhal Maymun Çiçeği tanısı koymak doğru değildir. Su çiçeği, kızamık, cilt enfeksiyonları, uyuz, sifiliz ve ilaç alerjisi benzer biçimde öteki döküntü hastalıkları da söz mevzusu olabilir. PCR testi, doğruluğu ve duyarlılığı ile tercih edilen bir laboratuvar testidir. En uygun tanı örnekleri cilt lezyonlarından ve püstüllerden elde edilmiş sıvılardır. Mümkünse biyopsi de bir seçenek olarak değerlendirilebilir.
Çiçek hastalığına karşı aşılamanın hastalığı önlemede %85 oranında etkili olduğu gözlemlerle kanıtlanmıştır. Dolayısıyla, geçmişte çiçek aşısı olan kişiler, hastalığı daha hafifçe geçirebilir. Şu anda birinci nesil çiçek aşıları yapılmamaktadır. Sadece bazı laboratuvar çalışanı yada sıhhat çalışanları, ortopoks virüslerine maruz kalma durumunda korunmak amacıyla daha yeni çiçek aşısı alabilmektedir. Oynanmış atenüe aşı virüsüne dayanan yeni bir aşının, Maymun Çiçeği hastalığını önlemek için onaylandığı bilinmektedir.
Monkeypox virüsü, çiçek hastalığı ile aynı virüs ailesinin bir parçasıdır. Maymun Çiçeği hastalığına yakalanan bireyler, çiçek hastalığında görülen semptomların benzerlerini taşımaktadır. Çiçek hastalığından değişik olarak, Maymun Çiçeği hastalığı daha hafifçe seyretmekte ve ölümcül vakalar oldukça ender görülmektedir.
Türkiye’de ilk Maymun Çiçeği vakası 30 Haziran 2022 tarihinde tespit edilmiştir. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın açıklamasına bakılırsa, devletimizde bir kişide virüs saptanmıştır.
