Türkiye’de internet erişim kısıtlamalarının nedenleri, etkileri ve toplumsal yansımaları üzerine kapsamlı bir inceleme. İnternet özgürlüğü, bilgiye erişim ve dijital haklar konularında önemli bilgiler sunuyor.
Türkiye’de webin kısıtlanması, milyonlarca kullanıcıyı direkt etkilemeye devam ediyor. Son dönemlerde erişime engellenen internet sayfaları yada platformların niçin kapatıldığına dair resmi bir izahat yapılmaması, kullanıcılar içinde ciddi tepkilere yol açıyor. Bilhassa son 1 ayda Instagram, Wattpad ve Roblox benzer biçimde popüler platformlara getirilen erişim yasakları dikkat çekiyor.
Türkiye, geçtiğimiz Temmuz ayının ortalarında, kullananların kendi hikayelerini ve yazılarını paylaşabildiği toplumsal platform olan Wattpad için erişim engeli uygulamıştı. 90 milyondan fazla kullanıcıya haiz olan bu platform hâlâ kapalı durumda. Wattpad’in peşinden, Instagram da 2 Ağustos tarihinde “katalog suçlara uyulmaması” sebebi öne sürülerek erişime engellendi. Türkiye, Instagram ve sahibi olan Meta’nın taleplerine cevap verdiği takdirde toplumsal medya platformunun kısa sürede açılacağını bildiriyor. Son olarak olarak, 7 Ağustos tarihinde, gençler içinde oldukça popüler olan Roblox’a erişim engeli getirildi. Roblox, kullananların kendi oyunlarını tasarlayıp öteki kullananların oyunlarını oynayabildiği bir çevrimiçi oyun platformu olarak biliniyor.
Erişim engellerinin artmasıyla beraber, kullananların VPN yada öteki alternatif çözümlere yöneldiği gözlemleniyor. Sadece, sanal hususi ağlar (VPN) yada öteki çözümler mevzusunda kafi bilgiye haiz olmayan kullanıcılar, güvenilir olmayan hizmetler sebebiyle değişik tehlikelerle karşılaşabiliyor. Bu tür güvensiz VPN hizmetleri, kullananların finansal detayları de dahil olmak suretiyle kişisel verilerini ve hesaplarını riske atabiliyor.
Öte taraftan, Türkiye’deki erişim engelleri bir tek görünen yüzeyle sınırı olan değil. İfade.org’a nazaran, Türkiye’den 2024 yılı 1. çeyrek sonu itibarıyla toplam 1.043.312 internet sayfası ve alan adı, 833 değişik kurum ve mahkeme tarafınca verilen toplam 892.951 değişik karar ile erişime kapatılmış durumda. Bu kararların 769 binden fazlası ise Informasyon Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafınca alınmıştır.
Türkiye’nin erişim engeli uyguladığı platformların sayısı bayağı fazla. Mesela, 6 Şubat 2023 depremleri esnasında Twitter ve TikTok’a engellemeler getirilmişti. 2023 senesinde Ekşi Lügat’e getirilen erişim engeli neredeyse 1 yıl sonrasında kaldırıldı. Daha yakın bir tarihte, Şubat 2024’te Twitch ve Kick platformlarına erişim engeli uygulanmıştı; bu engel ortalama yedi gün sürmüştü. Ek olarak Wikipedia da Türkiye’de erişime kapatılan öteki platformlar içinde içeriyor. Wikipedia, 29 Nisan 2017’de erişime kapatıldı ve 2 yıl 8 ay 17 gün sonrasında yine açıldı.
Türkiye, geçmişten günümüze, bazı platformlara birden fazla kez erişim engeli getirmiştir. Bu platformlar içinde YouTube, Dailymotion, WordPress, Alibaba.com, SoundCloud, Uber, Deezer, GitHub, Imgur, LastFM, Dropbox ve Google Drive benzer biçimde popüler siteler bulunmaktadır.
